W latach 80-tych ubiegłego wieku we wsi Nowica zaczęło ubywać rdzennych mieszkańców, natomiast pojawiali się nowi, przybywający głównie z Warszawy, Śląska i Łodzi. Zarówno ci, którzy osiedlili się w Nowicy na stałe, jak i bywający tu wakacyjnie, czuli potrzebę wspólnego działania na rzecz wsi. W roku 1999 zrodziła się idea założenia Stowarzyszenia Przyjaciół Nowicy (SPN).
W latach 2001-2004, po podjęciu przez lokalne władze decyzji o likwidacji we wsi szkoły - ważnego ośrodka życia społecznego, SPN zorganizowało i poprowadziło Niepubliczną Szkołę Podstawową dla klas 0-III. Powstała świetlica wiejska, biblioteka oraz - dzięki wsparciu Kancelarii Prezydenta RP - pracownia komputerowa. SPN zapewniało uczniom podręczniki i pomoce dydaktyczne, wspierało nauczycielkę, która podjęła studia, uczniowie jeździli na wycieczki do Warszawy i Krakowa. W szkole odbywały się zabawy, spektakle i koncerty. Pojawienie się w Nowicy i regionie aktywnych organizacji społecznych otworzyło nowe perspektywy działania. W 2004 r. SPN zmieniło Statut i przekazało prowadzenie szkoły Zjednoczeniu Łemków.
Obecnie Stowarzyszenie stara się wspierać miejscową wspólnotę, współtworzyć dobre relacje pomiędzy rdzennymi mieszkańcami a przyjezdnymi posiadającymi tutaj domy i gospodarstwa agroturystyczne. We współpracy z lokalnymi partnerami podejmuje działania na rzecz ochrony i rozwoju spuścizny materialnej i duchowej regionu. W 2005 r. SPN przygotowało wystawę fotograficzną "Nowica - Jest taka wieś", ukazująca fenomen tej tak zróżnicowanej etnicznie, społecznie i religijnie wsi. Wystawa była prezentowana w Warszawie, Nowicy, Gorlicach i Krakowie. SPN wspólnie ze Stowarzyszeniem Magurycz zaopiekowało się niszczejącymi przydrożnymi, kamiennymi krzyżami i kapliczkami. Oba Stowarzyszenia podjęły się renowacji cmentarza wojennego położonego obok sąsiedniej wsi - Przysłop. W 2007 r. SPN uzyskało środki finansowe dla Stowarzyszenia Terka na projekt "Rewitalizacja kultury łemkowskiej - Izba żywej kultury w Nowicy. Izba działa od 2008 r. przy jednym z gospodarstw i stała się lokalną atrakcja turystyczną.
Począwszy od 2006 r. poszukiwaliśmy takiej formuły działań, która umożliwiłaby wpisanie w kontekst wieloetnicznego i zróżnicowanego konfesyjnie regionu ambitnych przedsięwzięć kulturalnych. Szczególnie istotnym wydało nam się wykreowanie przestrzeni, w której porozumienie nie tylko jest możliwe, ale i naturalne. Naszą intencją jest włączenie współczesnej twórczości w dziedzictwo pogranicza i stworzenie w Nowicy ośrodka wymiany idei artystycznych oraz miejsca spotkania twórców uprawiających różne dziedziny sztuki. Nie mniej istotny jest dla nas walor edukacyjny realizowanych przez nas przedsięwzięć, gdyż dla wielu uczestników – mieszkańców wsi i miasteczek jest to pierwsza, a często jedyna możliwość kontaktu z teatrem, obejrzenia wystawy czy wysłuchania koncertu. Formuła działań Stowarzyszenia Przyjaciół Nowicy jest otwarta dla instytucji kultury, artystów i środowisk skupiających twórców. Współpracujemy m.in. z Centrum Kultury Ambasady Ukrainy w Polsce, Konsulatem Generalnym RP we Lwowie, Instytutem Grotowskiego, Fundacją Węgajty, Fundacją Pogranicza, CK w Krynicy Zdroju, Galerią Marzenie z Łańcuta, Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu, ASP we Lwowie oraz Stowarzyszeniem Artystycznym „Dzyga” ze Lwowa.
Skupiamy się na realizacji trzech głównych, wieloletnich projektów: czerwiec– festiwal Innowica, wrzesień – plener malarski, listopad / grudzień – "Nowica - Drugie Otwarcie":
- Spotkania Teatralne Innowica - Opracowując pierwszy program Innowicy zdecydowaliśmy się zapraszać artystów z Polski i zagranicy, a obok teatrów zespoły muzyczne i malarzy, by zarówno stali mieszkańcy okolicznych wsi, jak i przyjezdni, dzieci, młodzież i dorośli mogli odnaleźć w programie trzydniowego festiwalu coś dla siebie. Ponieważ w naszej wsi nie ma scen oraz powierzchni ekspozycyjnych dla prezentacji teatrów i wystaw korzystamy z zabytkowych obiektów: kaplicy, cerkwi, szkoły oraz dziedzińca ośrodka rekolekcyjnego i łąk. Scenerią dla wydarzeń kulturalnych jest naturalne otoczenie, którego stali mieszkańcy wsi nie wiązali z przestrzenią kultury i sztuki. Festiwal jest dofinansowany m.in z programów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Fundacji Polsko-Niemieckiej, Fundacji PKO BP. W ramach przygotowań do festiwali opracowujemy i wydajemy foldery programowe, zaproszenia i plakaty,
- Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisów - pierwszy plener odbył się w Nowicy 12–23 września 2009 r. Wzięło w nim udział 17 twórców ikon z Polski, Słowacji i Ukrainy. Poplenerowe wystawy zostały prezentowane są w Nowicy, Krynicy Zdroju, Warszawie, Lwowie, Supraślu. Opracowujemy i wydajemy poplenerowe katalogi.
- "Nowica - Drugie Otwarcie" - projekt warsztatowo-artystyczny, którego pierwsza edycja odbyła się w roku 2016. W ramach projektu prowadzimy na terenie powiatu gorlickiego warsztaty artystyczne: muzyki tradycyjnej, teatralne, plastyczne etc., które odbywają się w państwowych i samorządowych placówkach oświatowych. Warsztaty adresowane są do młodzieży szkolnej. Efektem warsztatów jest publiczna prezentacja wspólnej pracy. Integralną częścią projektu są koncerty jazzowe, muzyki współczesnej, projekcje filmów dokumentalnych i prelekcje, które odbywają się w świetlicy wiejskiej we wsi Nowica.
Projektem zakończonym są "Kamienie Wojny”. Od 2007 r. wraz ze Stowarzyszeniem Magurycz prowadziliśmy prace na opuszczonych i zaniedbanych cmentarzach wojennych nr 59 i 58 położonych w lesie nad Przysłopem, przysiółkiem wsi Nowica. Cmentarze te powstały po bitwie gorlickiej w latach 1916–1917, są miejscem pochówku żołnierzy armii austro-węgierskiej (Polaków, Czechów, Austriaków i Bośniaków) oraz armii rosyjskiej. Autorem projektów obu cmentarzy jest wybitny architekt Duszan Jurkowicz.
